ဆဲြကိုင္မိသည့္ အေတြးစ,တစ္မွ်င္

                 ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ဖခင္သုေဒၶါဓနမင္းႀကီး၏ႏိုင္ငံရွိ ကပိလ၀တၳဳေနျပည္ေတာ္ကို ၾကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့ရာ ေဆြေတာ္မ်ိဳးမ်ားအားလံုးႏွင့္ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားက ေသာင္းေသာင္းဖ်ဖ် ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ေနာက္ပါသံဃာေတာ္မ်ား သီတင္းသံုးဖို႔ရာ လိုအပ္ရာရာမ်ား ျပင္ဆင္ေပးၿပီးေနာက္ ႏွစ္၊လမ်ားစြာ ကဲြကြာေနခဲ့ၾကသည့္အေလ်ာက္ သာေၾကာင္းမာေၾကာင္းစေသာ အလႅာပသလႅာပ စကားမ်ားကို ေျပာဆိုေနခဲ့ၾကသည္။ တစ္ေန႔တာကို အဆံုးသတ္မ်ဥ္းအျဖင့္သာရင္း ေနမင္းႀကီးကေတာ့ အေနာက္ေဂၚယာကၽြန္းဆီ ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္ကာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေလၿပီ။ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ေနာက္ပါသံဃာေတာ္မ်ား ေခတၱသီတင္းသံုးေနထိုင္ရာ အရပ္သည္လည္း ဆိတ္ၿငိမ္ရာေလးအျဖစ္ ေပၚလြင္ခဲ့ေလၿပီ။ အားလံုးအသီးအသီး အသက,အသက ျပန္သြားၾကေသာ္လည္း မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ် ဘုရားရွင္ႏွင့္သံဃာေတာ္မ်ားကို ေနာက္တစ္ေန႔အတြက္ဆြမ္းကို အလွဴခံဖို႔ရာအတြက္ ဖိတ္မႏၱကျပဳျခင္း မရွိပါေလ။ သုေဒၶါဓနမင္းႀကီးကိုယ္တိုင္ကလည္း “ဖခင္၏ အရိပ္အာ၀ါသေအာက္ကိုေရာက္လာေသာ သားေတာ္သည္ မိမိအိမ္(နန္းေတာ္)ကိုပင္ၾကြေရာက္ကာ ေန႔လည္စာကိုသံုးေဆာင္လိမ့္မည္”ဟု ေတြးလွ်က္ အထူးတလည္ ပင့္ေလွ်ာက္ျခင္းအလ်ဥ္းမရွိဘဲ နန္းေတာ္သို႔ျပန္ခဲ့ေလသည္။ ေနာက္တစ္ေန႔ ေန႔ဆြမ္းခံဖို႔ရာ သင့္ေတာ္ေသာအခ်ိန္တြင္ မည္သူမွ် လာေရာက္ပင့္ဖိတ္မႈ မရွိေသာေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေရွးဘုရားရွင္တုိ႔အစဥ္လာကို ဆင္ျခင္ေတာ္မူေသာအခါ ဆြမ္းခံၾကြျခင္းအေလ့ကို ျပဳေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ဆြမ္းခံၾကြျခင္းေၾကာင့္ ရရွိအပ္ေသာ အလွဴရွင္ႏွင့္ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္တို႔၏ မ်ားျပားလွေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးတရားမ်ားကို ေတြ႕ျမင္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေနာက္ပါရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္အတူ စီတန္းလွည့္လည္ကာ အိမ္စဥ္ရပ္ဆြမ္းခံျခင္းကို စ,တင္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ထိုသတင္းကိုၾကားသိလိုက္ရေသာ သုေဒၶါဓနမင္းႀကီးသည္ ေျပးလွ်င္မတင့္တယ္ေသာ မင္းတို႔၏အမူရာကိုပင္ ေမ့ေလ်ာ့ကာ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ေနာက္ပါသံဃာေတာ္မ်ား ဆြမ္းခံၾကြေတာ္မူရာလမ္းကို တန္းတန္းမတ္မတ္ေျပးလႊားခဲ့ၿပီး ဘုရားရွင္အား “ခ်စ္သား..! ဖခင္ကုိ အဘယ္ေၾကာင့္ အရွက္ခဲြရပါသနည္း၊ သားေတာ္ႏွင့္ ေနာက္ပါတပည့္ ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ကို တစ္ရက္တည္းမဟုတ္ တစ္သက္လံုးေကၽြးထားရလည္း ဖခင္တတ္ႏိုင္ပါသည္”ဟု ဆိုလွာေတာ့သည္။ ထိုအခါ ဘုရားရွင္က ဆြမ္းခံၾကြေတာ္မူျခင္းဓေလ့သည္ ဘုရားရွင္တို႔၏ အစဥ္လာျဖစ္ၿပီး၊ အလွဴရွင္မ်ားက သီးသန္႔ပင့္ဖိတ္ထားျခင္းမရွိလွ်င္ ဆြမ္းခံၾကြျခင္းကိုပင္ လိုလိုလားလား ျပဳေတာ္မူေၾကာင္း ျပန္လည္မိန္႔ေတာ္မူေလသည္။ ထို႔အတူ ဘုရားရွင္၏ တပည့္၊ သာ၀ကမ်ားသည္လည္း က်င့္သံုးေတာ္မူၾကေၾကာင္းကိုပါ မိန္႔ေတာ္မူေလသည္။ ***** ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္အခါက ရွင္ရဟန္းျဖစ္လိုေသာသူမ်ားကို ဘုရားရွင္က “သပိတ္တစ္လံုး၊ သကၤန္းသံုးထည္ ျပည့္စံုပါၿပီလား”ဟူေသာ ေမးခြန္းတစ္ခုကိုပါ ေမးေတာ္မူခဲ့သည္။ ယင္းတို႔အထဲမွ သပိတ္သည္ ဆြမ္းခံစားဖို႔ရာအတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိ၏ သလံုးျမင္းေခါင္းကို အမွီျပဳကာ အိမ္စဥ္လွည့္ၿပီး အလွဴရွင္မ်ား မပင္မပမ္း လွဴဒါန္းအပ္ေသာ တစ္ဇြန္း၊တစ္ေယာင္းမဆြမ္းကိုု အလွဴခံျခင္းသည္ ျမတ္ေတာ္မူေၾကာင္း ဘုရားရွင္က ျပသေတာ္မူခဲ့သည္။ ရွင္၊ရဟန္းသည္ မိမိကိုယ္္ကိုယ္ ပ်ားပမာထား၍ အလွဴရွင္တို႔၏ သဒၶါတရား၊ စည္းစိမ္ဥစၥာႏွင့္တူေသာ ပန္း၀တ္ရည္ကို မပ်က္စီးေအာင္ ေသာက္သံုးဘိသကဲ့သို႔ က်င့္ေတာ္မူၾကရန္ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ***** ယခုေခတ္အခါတြင္လည္း ဘုရားရွင္၏ မိန္႔မွာေတာ္မူခ်က္ႏွင့္အညီ ရဟန္းျဖစ္လွ်င္ျဖစ္ျခင္း သိမ္တြင္းမွမထြက္မွီ အေရးႀကီးလွေသာ “မွီရာေလးပါး၊ တည္ရာေလးပါး”ကို အထူးတလည္ မွာၾကားရသည္။ ယင္းတို႔ကို ရဟန္းေတာ္တို႔အတြက္ “ေသေလးပါး၊ ရွင္ေလးပါး”ဟုလည္း အခ်ိဳ႕ကဆိုၾကသည္။ ယင္းတို႔အထဲမွ တစ္ပါးမွာ “ရဟန္းဘ၀တြင္ ေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ဆြမ္းခံ၍သာ စားရမည္”ဟု ဆိုထားပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုအရာအားလံုးသည္ ေရွးဘုန္းေရွးကံရွိသူ (အတိေရကလာေဘာ) ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ျခြင္းခ်က္ရွိပါသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ဆြမ္းခံျခင္းအေလ့ထကို ဘုရားရွင္ခ်ီးက်ဴးေတာ္မူခဲ့သည့္အတိုင္း ယေန႔တိုင္ေအာင္ ထိမ္းသိမ္းထားႏိူင္မႈသည္ ေကာင္းျမတ္ေသာ အစဥ္လာျဖစ္သည္။ ***** သီရိလကၤာႏိုင္ငံ တစ္၀ွန္းလံုးတြင္ ဗုဒၶပြင့္ေတာ္မူရာ (ဗုဒၶေမြးေန႔) ၂၆၀၀-ျပည့္ႏွစ္ အခမ္းအနားမ်ားကို က်င္းပၾကသည္။ လမ္းတိုင္း၊ အိမ္တိုင္း၊ ယာဥ္တိုင္းႏွင့္ အစိုးရ႐ံုးတိုင္း-နီးပါးမွ် သာသနာ့အလံေတာ္မ်ားကို လႊင့္ထူထားသည္မွာ ဗုဒၶဘာသာတို႔အဖို႔ ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာအတိျဖစ္ေသာ ျမင္ကြင္းပင္။ သံဃာေတာ္မ်ားကို အေလးထားမႈႏွင့္ အ႐ိုေသေပးမႈတို႔ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာ ထိပ္တန္းေရာက္သည္ဟု ေျပာေလ့ရွိေသာ သီရိလကၤာသားတို႔ ေျပာစကားမွာ သာမန္ၾကည့္႐ံုမွ်ႏွင့္ပင္ ယံုမွားစရာမလို။ သို႔ရာတြင္ ၿပီးျပည့္စံုေအာင္ ေကာင္းသည္ဟုေတာ့ မဆိုႏိုင္ေပ။ သီရိလကၤာတြင္ ၂၆၀၀-ျပည့္ ဗုဒၶႏွစ္ပတ္လည္အခမ္းနားကို က်င္းပရာတြင္ သံဃာေတာ္မ်ား တန္းစီ၍ ဆြမ္းခံၾကြျခင္းကိုလည္း အစီအစဥ္တစ္ရပ္အေနျဖင့္ ထည့္သြင္းထားသည္။ သံဃာေတာ္မ်ား တန္းဆြမ္းခံၾကြေတာ္မူလာသည့္အခါ ဒကာ-ဒကာမမ်ားက သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ရြတ္ဆိုကာ ဖူးေမွ်ာ္ၾက၊ ဆြမ္းမ်ားေလာင္းလွဴၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ သီရိလကၤာ(သီဟုိဠ္)ရွိ အခ်ိဳ႕ေသာ ရဟန္း၊သာမေဏမ်ားမွာ သပိတ္ပိုက္ပံု၊ပိုက္နည္းတို႔အား ေကာင္းေကာင္းမသိၾကေတာ့သည္ကို ျမင္ရ၊ေတြ႕ရသည္။ (သီရိလကၤတာတြင္ ေန႔စဥ္ဆြမ္းခံၾကြသည့္ ေက်ာင္းအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ေတာေနရဟန္း အနည္းငယ္မ်ားလည္း ရွိေသးေၾကာင္းသိရပါသည္။ သို႔ရာတြင္ အမ်ားစုေသာ ရဟန္း၊သာမေဏမ်ားမွာ ဆြမ္းခံၾကြေလ့ မရွိေတာ့ပါ။) သီရိလကၤာတြင္ ရဟန္း-သာမေဏမ်ား ဆြမ္းခံထြက္သည္ကို အေတာ္ပင္ေတြ႕ရခဲသည္။ ေတာရပ္ေဒသမ်ားတြင္သာ ရံဖန္ရံခါေတြ႕ႏိုင္ေတာ့သည္။ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္မူ အထူးတလည္ျပဳလုပ္ေသာ အခမ္းနားမ်ိဳးတြင္မွသာ ဆြမ္းခံျခင္းဓေလ့ကို ေတြ႕ရေတာ့သည္။ ယင္းကိုပင္ အခမ္းနားတိုင္းမဟုတ္၊ အခါအားေလ်ာ္စြာသာျဖစ္သည္။ လူဦးေရ ၂၅-သန္းခန္႔ရွိေသာ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ရဟန္း-သာမေဏႏွင့္ သာသနာ့ႏြယ္၀င္ သီလရွင္မ်ားမွာ ႏွစ္ေသာင္းခဲြခန္႔ရွိသည္ဟု သိရပါသည္။ ထိုအထဲမွ ရဟန္းေတာ္အမ်ားစုသည္ အစိုးရ၀န္ထမ္း အထက္တန္းေက်ာင္းဆရာမ်ား၊ တကၠသိုလ္ဆရာမ်ား၊ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးမ်ား စသည္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါရဟန္းမ်ား၏ ေန႔စဥ္ဘ၀ပံုရိပ္မ်ားသည္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္ေနသည္။ နံနက္ေစာေစာ မိမိသီတင္းသံုးရာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမွထြက္ကာ ညေနမိုးခ်ဳပ္မွပင္ ေက်ာင္းကိုျပန္ေရာက္ၾကသည္။ အားလပ္ရက္ျဖစ္ေသာ စေန၊တနဂၤေႏြႏွင့္ အစိုးရ႐ံုးပိတ္ရက္၊ အမ်ားျပည္သူ အလုပ္နားရက္မ်ားတြင္မူ ေက်ာင္းတြင္ တစ္ေနကုန္ရွိေနတတ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ စေန၊တနဂၤေႏြေန႔မ်ားတြင္ ဆြမ္းစား၊ကြမ္းစားမ်ားရွိတတ္သည္။ ဆြမ္းစားမရွိေသာရက္ကလည္း အေတာ္ပင္ရွားသည္။ ဆြမ္းစားမရွိပါကလည္း ဆြမ္းခံထြက္စရာမလို။ အခ်ိန္က်လွ်င္ အ႐ုဏ္ဆြမ္း၊ေန႔ဆြမ္းကို အလွည့္က် ဒကာ-ဒကာမမ်ားက ေက်ာင္းအေရာက္လာပို႔ၾကသည္။ က်န္သည့္ေန႔မ်ားတြင္လည္း ထိုနည္းအတိုင္းပင္။ ေက်ာင္းမွာက်န္ရစ္သည့္ ရဟန္း-သာမေဏတို႔အတြက္ ဆြမ္းလာပို႔သည္။ သို႔ျဖင့္ အိမ္စဥ္ရပ္ ဆြမ္းခံထြက္ျခင္းသည္ ၄င္းတို႔၏ ေန႔စဥ္၀တၱရားတစ္ခုအျဖစ္မွ အလိုလိုပင္ေလ်ာ့သြားသည္။ အ႐ုဏ္ဆြမ္းခံထြက္ဖို႔ကိုေ၀းစြ ေန႔ဆြမ္းခံကိုေတာင္မွ ရံဖန္ရံခါအခမ္းနားမ်ားတြင္သာ ျမင္ရေတာ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းလံုးတြင္ အ႐ုဏ္ဆြမ္းခံ၊ ေန႔ဆြမ္းခံမ်ားကို ေန႔စဥ္ျမင္ေတြ႕ေနရေသးသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ နံက္ ၄-နာရီခန္႔တြင္ တုန္းေခါက္အခ်က္ေပးသံကို ၾကားရသည္။ မၾကာမွီမွာပင္ ေက်ာင္းတိုက္အသီးသီးမွ သံဃာေတာ္မ်ား တန္းစီကာျဖင့္ အ႐ုဏ္ဆြမ္းခံ ထြက္လာၾကေတာ့သည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ နံနက္ ၅-နာရီခန္႔ေလာက္တြင္ အ႐ုဏ္ဆြမ္းဘုဥ္းေပးျခင္းကိစၥ ၿပီးေတာ့သည္။ ေန႔ဆြမ္းခံကိုမူ ၉-နာရီခဲြ ၁၀-နာရီခန္႔တြင္ ၾကြေရာက္ၾက၍ နံနက္ ၁၁-နာရီခန္႔တြင္ ဘုဥ္းေပးၿပီးေတာ့သည္။ အ႐ုဏ္ဆြမ္း-ေန႔ဆြမ္းဘုဥ္းေပးၿပီးေနာက္ ေခတၱခဏသာ အေထြေထြလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ၾက၊ အနားယူၾကၿပီးေနာက္ စာသင္-စာက်က္လုပ္ငန္းမ်ား၊ တရားဘာ၀နာ က်င့္သံုးျခင္းမ်ားျဖင့္ တစ္ေန႔တာကုန္ၾကေတာ့သည္။ သီရိလကၤာရဟန္းေတာ္မ်ားကမူ အ႐ုဏ္ဆြမ္းကို နံက္ ၇-နာရီခဲြ ၈-နာရီခန္႔မွ ဘုဥ္းေပးေေလ့ရွိၿပီး၊ ေန႔လည္ဆြမ္းကိုမူ ေန႔လည္ ၁၂-နာရီ၊ ၁၂-နာရီေက်ာ္မွ သံုးေဆာင္ေလ့ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထင္ရွားလွသည့္ ဆရာေတာ္ႀကီးအခ်ိဳ႕ပင္ ဆြမ္းခံထြက္ေလ့ရွိသည္ကို ေတြ႕ရပါေသးသည္။ အတိုခ်ဳံးေျပာရလွ်င္ သီရိလကၤာ ရွင္-ရဟန္းမ်ားအၾကားတြင္ ဆြမ္းခံျခင္းဓေလ့မ်ား တစ္ေျဖးေျဖးႏွင့္ ေပ်ာက္ကြယ္လာေနေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ရွင္-ရဟန္းတို႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀တြင္မူ ဆြမ္းခံျခင္းသည္ အေရးပါလွ်က္ပင္ရွိသည္။ ဆြမ္းခံျခင္းကိုပင္ ဘုရားရွင္ ခ်ီးက်ဴးေတာ္မူခဲ့ေသာ က်င့္၀တ္တစ္ခုအေနျဖင့္ ယေန႔တိုင္ က်င့္သံုးလိုက္နာျခင္းႏိုင္ျခင္းကို အစဥ္လာေကာင္းတစ္ခုအျဖစ္လည္း အမ်ားစုက႐ႈျမင္ေနၾကပါသည္။ ***** ေျပာစရာတစ္ခုေတာ့ရွိလာသည္။ ရွင္းလင္းျမင္သာသည့္အခ်က္တစ္ခ်က္လည္းျဖစ္ပါသည္။ လူဦးေရ ၂၅-သန္းေက်ာ္ရွိေသာ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ေသာင္းခဲြေက်ာ္႐ွိေသာ ရဟန္း-သာမေဏမ်ားကို အ႐ိုေသေပးမႈ၊ ဘာသာတရားကို ေလးစားလိုက္နာမႈမွာ အျပည့္၀ဟု မဆိုသာေသာ္လည္း ရာႏႈန္းျပည့္နီးပါး ရွိေနေသးသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုေသာ္ အေၾကာင္းကိစၥအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ မည္သည့္႐ံုးကိုပင္သြားသြား ရဟန္းေတာ္မ်ားကို ဦးစားေပးသည္။ သီရိလကၤာတြင္ရွိေသာ ႏိုင္ငံျခားသံ႐ုံးမ်ားပင္ ထိုအစဥ္လာကို လိုက္နာၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို အစိုးရ႐ံုးတိုင္းႏွင့္ အခ်ိဳ႕ပုဂၢလိက႐ုံးမ်ားတြင္ အမ်ားျပည္သူ ဖူးျမင္ႏိုင္ေသာေနရာတြင္ စနစ္တက် ပူေဇာ္ထားသည္။ ထို႔ျပင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ လိုင္းကားတိုးစီးလာလွ်င္လည္း မည္သူ႔ကိုမွ် လက္တို႔ေျပာေနစရာမလို။ အားလံုးက လိုလိုခ်င္ခ်င္ ထေပးၾကသည္။ လိုင္းကားတိုင္းတြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ သီးသန္႔သတ္မွတ္ထားေသာ ခံုမ်ားရွိသည္။ ထိုခံုမ်ားတြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ရွိေနလွ်င္မူ အျခားခုန္အသီးသီးတြင္ ထိုင္ေနၾကေသာ ႀကီးငယ္မဟူ ေယာက်္ား-မိန္းမတိုင္းက ထၿပီးေနရာေပးဖို႔ရာ ၀န္မေလးၾက။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း? (သီရိလကၤာအပါ၀င္ သိမွတ္ဖူး၊ေရာက္ဖူးသမွ် ႏိုင္ငံတိုင္းရွိ အမ်ားျပည္သူသံုး ကား၊ရထားတို႔တြင္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ႏွင့္ အသက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားအတြက္ သီသန္႔ခံုမ်ား သတ္မွတ္ေပးထားသည္ကို ေတြြ႕ရသည္။) သီရိလကၤာရွိ အေျခခံႏွင့္ အထက္တန္း စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၌ ဗုဒၶစာေပကို အတန္းစဥ္တိုင္းတြင္ ျပဌာန္းက်မ္းစာတစ္ခုအျဖစ္ ထည့္သြင္းထားသည္။ ထိုျပင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားတြင္လည္း တနဂၤေႏြေန႔တိုင္း ဗုဒၶဘာသာသင္တန္းရွိသည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားမွအပ အားလံုးတက္ေရာက္ၾကရသည္။ ဆရာ-ဆရာမမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းရွိသံဃာေတာ္မ်ားက သင္ေပးၾကသည္။ တကၠသိုလ္တိုင္းနီးပါးတြင္ ဗုဒၶစာေပ ေလ့လာေရးဆိုင္ရာ ဌာနတစ္ခုကိုလည္း သီးသန္္႔ထားေပးသည္။ ထိုအခ်က္မ်ားသည္ ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ သာသနာ့၀န္ထမ္း ရွင္၊ရဟန္းမ်ားကို ဦးစာေပးသည့္ အေၾကာင္းမ်ားစြာထဲမွ အေၾကာင္းအခ်ိဳ႕ ျဖစ္ႏိုင္စရာရွိပါသည္။ စာဖတ္သူမ်ားကိုယ္တိုင္ သံုးသပ္ၾကည့္ၾကပါေလ။ အထက္တြင္ေျပာခဲ့သည့္အတိုင္း ရဟန္းေတာ္အမ်ားစုက အစိုးရေက်ာင္းမ်ား၊ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ဆရာမ်ားအျဖစ္ သင္ၾကားေနသည့္အတြက္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္စရာရွိပါသည္။ ထိုထက္မွာမူ အစိုးရကိုယ္တိုင္က သာသနာေတာ္ကို အထူးအေလးျပဳျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ေကာက္ခ်က္တစ္ခုကို ဆဲြၾကည့္ရပါမူ မည္သူက မည္မွ်ပင္ အားေပးေထာက္ပံ့ေပးေနစကာမူ သာသနာ့၀န္ထမ္း ရွင္-ရဟန္းတို႔ကိုယ္တိုင္က ဒကာ-ဒကာမတို႔၏ သံသရာအက်ိဳးသာမက ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးကိုပါ ရရွိေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါသည္။ အားနည္းခ်က္အျဖစ္ ေျပာရပါမူ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုံး၀နစ္ျမဳပ္သြားေသာၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား က်င့္သံုးလိုက္နာရမည့္ ဆြမ္းခံထြက္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ အဓိကအခ်က္မ်ား ေလ်ာ့ရဲ႕လာသည္ကို ေတြ႕ရျပန္သည္။ သို႔ရာတြင္ ဗုဒၶညႊန္ျပသည့္ မဇၥ်ိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္အတိုင္း ဟန္ခ်က္ညီညီ က်င့္သံုးႏိုင္လွ်င္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္က်ိဳးကို ျဖစ္ထြန္းေစလိမ့္မည္ပင္။ လိုလွ်င္ႀကံဆ၊ နည္းလမ္းရမဟုတ္ပါလား? ***** ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရ ၅၅-သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး၊ သာသနာ့၀န္ထမ္း ရွင္-ရဟန္းမ်ားႏွင့္ သာသနာ့ႏြယ္၀င္ သီလရွင္တို႔မွာ ငါးသိန္း၀န္းက်င္ရွိသည္ဟု သိရသည္။ ႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းတြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို ဦးစားေပးသည့္ေနရာမွာ အေတာ္ရွားပါးလာသည္။ ႐ံုးမ်ားကို ေရာက္သြားလွ်င္လည္း သူလိုငါလိုပင္ ဆက္ဆံသည္။ ေဆး႐ံုမ်ားတြင္မူ ရဟန္း-သာမေဏမ်ားကို မာန္မဲေလ့ရွိသည္ကိုပင္ ေတြ႕ရသည္။ လိုင္းကားမ်ားတြင္လည္း ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ သီးသန္႔ေနရာမ်ားပင္ သတ္မွတ္ေပးေစကာမူ ထိုင္ေနသူမ်ားက ရဟန္းေတာ္မ်ားတက္္လာလွ်င္ အိပ္ေပ်ာ္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနတတ္သည္။ မျမင္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနတတ္သည္။ လိုင္းကားသမားတို႔ကလည္း ရဟန္းသာမေဏမ်ားကို လိုလိုလားတင္ေဆာင္ျခင္း နည္းပါးသည္။ ဆက္ဆံေရးပိုင္းတြင္လည္း ၾကည့္ပါဦး။ ”ဘုန္းဘုန္း! သားတို႔၊သမီးတို႔ ျပန္ေတာ့မယ္” ျဖစ္လာသည္။ အရြယ္ေရာက္သူတို႔ကလည္း က်ေနာ္၊က်မျဖစ္လာသည္။ အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္ဆိုတာေတြ ေပ်ာက္လာသည္။ ၿခံဳးေျပာရလွ်င္ ဆရာ/ဒကာဆက္ဆံေရးမွာ သိသိသာသာယိုင္နဲ႔လာသည္။ ငါက ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ စကားမေျပာတတ္ပါဘူး။ မင္းတို႔ပဲေျပာလိုက္ပါဆိုတာေတြ ျဖစ္လာသည္။ …….? ဓမၼဓိ႒ာန္က်က် သံုးသပ္ၾကည့္ပါစို႔။ ျမန္မာႏိူင္ငံတြင္ရွိေသာ ရဟန္း-သံဃာေတာ္မ်ားတြင္ အမ်ားစုသည္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈမရွိသည္မွာ သိသာထင္ရွားသည့္ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္၊ မုန္တိုင္းဒဏ္သင့္စသည္တို႔တြင္ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ျခင္းစေသာ လူသားခ်င္းစာနာမႈ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း လက္ရွိအေရတြက္ႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္လိုက္လွ်င္ အနည္းစုေသာ သံဃာေတာ္မ်ားသာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ၾကသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ပညာေရးဘက္တြင္လည္း ယေန႔ေခတ္လူငယ္ေတြနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေစမည့္ဘက္ကို အထူးတလည္းညႊန္ၾကားျပသသူ နည္းလာသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ မိမိတို႔ေန႔စဥ္ဘ၀၊ စား၀တ္ေနေရးႏွင့္ အလွမ္းမသင့္ဟု လူအမ်ားစုကထင္လာခ်ိန္တြင္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို ေရာက္ေပါက္သူ နည္းလာသည္။ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးပါးလာသည္။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ အ႐ိုေသတတ္မႈ အေလးထားတတ္မႈေတြ မဲ့လာသည္။ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသာမ်ား အားလပ္ရပ္ျဖစ္သည့္ ေႏြရာသီကာလတိုေလးမွာပင္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာသင္တန္းမ်ား ပို႔ခ်ေပးသည့္ ရွင္ရဟန္းမ်ား နည္းပါးလာသည္။ လံုး၀မရွိဟုမဆိုပါ။ သံဃာအေရတြက္ႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ လုပ္ေဆာင္သူက နည္းပါးျခင္းကိုသာေျပာပါသည္။ ဘ/က(ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရး)ေက်ာင္းေတြလည္း အသက္၀င္မႈနည္းလာသည္။ ေနာက္တစ္ဆင့္အားျဖင့္ ေလာကီပညာေရးႏွင့္ ေလာကုတၱရာပညာေရးကို ခဲြျခားျမင္လာသည္။ ေလာကုတၱရာပညာေရးဆိုသည္မွာ ေလာကီေက်ာင္းသားေတြနဲ႔မဆိုင္၊ ရဟန္း-သမေဏတို႔သာ သင္ရမည္။ ထိုပညာေရးသည္ ယေန႔ေခတ္လူငယ္မ်ားကို ဘာမွ်အေထာက္ကူမျပဳႏိုင္စသျဖင့္-ျမင္လာသည္။ တစ္ဖက္ကေနလည္း ဤသို႔တုန္႔ျပန္လာႏိူင္သည္။ “ဒါေတြက ေလာကီအလုပ္ေတြ။ ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ားသည္ ဒုကၡအားလံုးခ်ဳပ္ၿငိမ္းဖို႔ သံသရာမွလြတ္ေျမာက္ဖို႔ျဖစ္သည္။ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ မိမိတို႔ဆိုင္ရာ (ဂႏၳဓူရ၊၀ိပႆနာဓူရ) စာသင္စာက်က္လုပ္ငန္းႏွင့္ တရားထိုင္ျခင္းျဖင့္သာ ေနထိုင္ရမည္။” သို႔ဆိုေသာ္ ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ားသည္ လူတို႔၏ေန႔စဥ္ဘ၀ႏွင့္ လံုး၀ကင္းသြားေပေတာ့မည္။ လူသားေတြ ခ်မ္းသာဖို႔ (ဗဟုဇန ဟိတာယ)၊ လူသားေတြၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔ (ဗဟုဇန သုခါယ)ဆိုေသာ ဗုဒၶလမ္း၏ ညႊန္ခ်က္မ်ားသည္လည္း တစ္သီးတစ္ျခား ျဖစ္သြားေပေတာ့မည္။ အေကာင္းဘက္ကေန ျမင္ၾကည့္ရလွ်င္ ထုိကဲ့သို႔ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ နည္းေသာေၾကာင့္ ဆြမ္းခံထြက္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ သာသနာ့လုပ္ငန္းမ်ား မပ်က္ကြက္ဟု ေထာက္ျပလာႏိူင္ပါသည္။ ထုိအခ်က္သည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို အ႐ိုေသတန္လာဖို႔အတြက္ လံုေလာက္ေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္တစ္္ခုေတာ့ မဟုတ္ႏိုင္ပါ။ သို႔ရာတြင္ စဥ္းစားသင့္ေသာ အခ်က္တစ္ခုအေနျဖင့္ ထားခဲ့ၾကပါစို႕။ အျခား႐ႈေထာင့္ကေန ျမင္ၾကည့္ရလွ်င္ ဒါေတြမလုပ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သာသနာပ်က္ေနၿပီလား? ကြယ္ေနၿပီလား? ထိုကဲ့သို႔ကား မဟုတ္ပါ။ သို႔ရာတြင္ အလွဴေရစက္လက္ႏွင့္မကြာ က်င့္သံုးေနသူမ်ား၊ သီလေဆာက္တည္ေနသူမ်ား၊ တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ားေနသူမ်ားလည္း အမ်ားျပားပင္ ရွိေနပါေသးသည္။ ေစတီ၊ပုထိုးမ်ားလည္း ေရႊေရာင္တ၀င္း၀င္းပင္ ရွိေနပါေသးသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ လိုင္းကားေပၚေရာက္လာလို႔ေတာင္မွ ခဏတာေနရာေလးကို မေပးလွဴခ်င္ စတာေတြကိုေတာ့ ေမ့ထားလို႔မရ။ ထိုအလွဴတန္းကို လုပ္ေနသူအခ်ိဳ႕ေတာင္ ကိုရင္ငယ္မ်ားကို အလုပ္ရွင္က အလုပ္သမားကို ခိုင္းပံုမ်ိဳးကုိလည္း ေတြ႕ေနရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုျပင္ မ်ိဳးဆက္သက္လူငယ္ အမ်ားစုတို႔၏ ႏွလံုးသားတြင္ သာသနာ့အဆံုးမမ်ား မတည္ရွိေသးသည္ကိုေတာ့ လက္ခံရေပမည္။ ေပ်ာက္ကြယ္ေနသည္မဟုတ္ပါ။ မရွိေသးသည္သာျဖစ္ပါသည္။ ရဟန္းေတာ္အမ်ားစုက သင္ေပးရမည့္တာ၀န္ကုိ မသင္ေပးေသာေၾကာင့္သာျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အခ်ိဳ႕ရဟန္းေတာ္မ်ား ေခတ္လူငယ္ေတြ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန အားေပးလာသည္ကို ၾကားသိလာရသည္။ “အနာနဲ႔ေဆး၊ တည့္ေအာင္ေပး ကုေရးမခက္ပါ”ဆိုသည့္အတိုင္း လိုအပ္ခ်က္ကို ေပးႏိkင္ပါမွ လိုသူမ်ားေရာက္လာေပလိမ့္မည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ လူသားတို႔၏ ေလာကုတၱရာအက်ိဳးသာမက ေလာကီမ်က္ေမွာက္ျဖစ္ေသာ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားကိုလည္း အထူးအေလးထားေတာ္မူခဲ့သည္မွာ ျငင္းဆိုမရႏိုင္သည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ဥမာအားျဖင့္ မဂၤလသုတ္၊ သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္ ကူဋဒႏၱသုတ္တို႔လို ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ အေထာက္အထားမ်ားကို ေတြ႕ႏိူင္ပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ဆိုေသာ္ ေလာကလိုအပ္ခ်က္ကို သို႔မဟုတ္ လတ္တေလာလိုအပ္ခ်က္ကို အရင္ျဖည့္ဆည္းေပးၿပီးမွ သံသရာလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္တင္းၾကလွ်င္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ိဳးမ်ားေပလိမ့္မည္။ ေအာက္ပါျဖစ္စဥ္မ်ားကို စဥ္းစားသံုးသပ္ေစလိုပါသည္။ တစ္ခါတြင္ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ေနာက္ပါရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ေက်းရြာတစ္ရြာသို႔ ေရာက္ရွိၾကသည္။ ရြာသူ/ရြာသားမ်ားအားလံုးသည္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ားထံကို ဖူူးေမွ်ာ္ေရာက္လာၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ေန႔လည္ဆြမ္းျဖင့္ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးၾကသည္။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ထံေတာ္မွ အႏုေမာဒနာတရားေတာ္ကို နာယူၾကရန္ အားလံုးက အသင့္ျပင္ဆင္ေနၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ဘုရားရွင္က တစ္စံုတစ္ဦးကို ေစာင့္ဆိုင္းဟန္ရွိေနသည္။ ခဏအၾကာတြင္ ေတာအရပ္ကေန ေပ်ာက္ဆံုးေနသည့္ မိမိ၏ႏြားကို ရွာရာမွျပန္လာေသာ ရြာသားတစ္ေယာက္ကို ျမင္ၾကေလသည္။ ထိုသူသည္လည္း တရားနာပရိသတ္ကိုျမင္သျဖင့္ တရားနာၾကားရန္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ လူအုပ္ရွိရာသို႔ ေရာက္လာခဲ့သည္။ ထိုအခါ ဘုရားရွင္က ႏြားရွာၿပီးျပန္လာသူကို ထမင္းဦးစြာေကၽြးရန္ မိန္႔ေတာ္မူေလသည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ ထုိႏြားေပ်ာက္ရွာသူတစ္ေယာက္ တရားထူးရႏိုင္ဖို႔အတြက္ႏွင့္ က်န္ေသာသူမ်ား ေကာင္းမႈထူးရာေစဖို႔ရာအတြက္ ဤရြာငယ္ေလးကို ဘုရားရွင္ႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ား ၾကြေရာက္ေတာ္မူလာျခင္းျဖစ္သည္။ တရားထူးရဖို႔ရာပင္ အေၾကာင္းရွိေသာ္လည္း ဗိုက္ဆာေနသူသည္ တရားကိုေကာင္းစြာ ႏွလံုးမသြင္းႏိုင္သည္ကို သိေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္က လက္ရွိလုိအပ္ခ်က္ကို ဦးစြာေျဖရွင္းၿပီးမွ သံသရာလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တရားထူးရာဖို႔ရာအတြက္ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ အခ်ိန္ခါသည္ အေရးႀကီးလွသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေမတၱသုတ္လာ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုျဖင့္ သိႏိုင္သည္။ ေတာအုပ္တစ္ခုတြင္ တရားထိုင္မရ၍ ျပန္ေရာက္လာသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို လက္ရွိေနထိုင္ရာ ေတာအုပ္သည္သာ အသင့္ေတာ္ဆံုးကို သိျမင္ေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္သည္ အဆိုပါရဟန္းေတာ္မ်ားအား ေမတၱာပြားမ်ားၿပီးမွ တရားအားထုတ္ၾကရန္ မွာၾကားလိုက္ၿပီး ၄င္းတို႔ေနရင္းေတာကိုပင္ ျပန္လႊတ္လိုက္သည္။ ေနာက္တစ္ခုကိုၾကည့္ပါ။ စည္းစိမ္ပ်က္စီးၿပီး မိဘမ်ားလည္း ေလာေလာလတ္လတ္ ေသဆံုးထား႐ံုသာမက သားေသလင္ဆံုးကိန္းကိုပါ ထပ္ႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ ပဋာစာရီသည္ ေလာကဓံလွိဳင္းေအာက္တြင္ အ႐ူးတပိုင္းျဖစ္ေအာင္ပင္ ခံစားလိုက္ရသည္။ ဘုရားရွင္ တရားေဟာၾကားေနရာ ပရိသတ္မ်ားေရွ႕သို႔ အ၀တ္မပါ ဗလာခ်ည္းျဖင့္ေရာက္လာသည္။ တရားနာပရိသတ္တို႔က သူ႕ကိုေမာင္းထုတ္ၾကသည္။ ထိုအခါ ဘုရားရွင္က ဟန္႔တားေတာ္မူၿပီး တစ္စံုတစ္ရာ၀တ္ဖို႔ေပးရန္ မိန္႔ေတာ္မူေလသည္။ အခါတစ္ပါးတြင္လည္း ျမတ္စြာဘုရားသည္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ပင္ ဂိလာနရဟန္းတစ္ပါးကို ျပဳစုေတာ္မူခဲ့သည္။ ဤသို႔ေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ား ဗုဒၶစာေပမ်ားတြင္ မ်ားစြာရွိပါသည္။ အားလံုးသိၾကၿပီးျဖစ္သည့္အတိုင္း ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီး ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို သာသနာျပဳေစလႊတ္ရာတြင္ “စရထ ဘိကၡေ၀ စာရိကံ၊ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ ေလာကာႏုကမၸာယ…..မာ ဧေကန ေဒြ အဂမိတၳ၊ ေဒသထ ဘိကၡေ၀ ဓမၼံ…” (၀ိ၊ ၃၊ ၂၇) “ရဟန္းတုိ႔၊ သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔ ခ်မ္းသာျခင္း အလုိ႔ငွါ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီၾက၊ တစ္ခုတည္းေသာ ခရီးျဖင္႔ ႏွစ္ပါးမသြားၾကကုန္လင့္၊ ရဟန္းတုိ႔… တရားဓမၼကို ေဟာေျပာၾက”စသျဖင့္ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့သည္။ တရားဂုဏ္ေတာ္ေျခာက္ပါးတြင္လည္း သႏၵိ႒ိကဂုဏ္ေတာ္သည္ လက္ငင္းအက်ိဳးကို ဆိုလိုပါသည္။ ထိုလက္ငင္းအက်ိဳး ဆိုသည္မွာလည္း ေလာကီ-ေလာကုတ္ႏွစ္မ်ိဳးလံုး အက်ံဳး၀င္ေလသည္။ လူတို႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀အတြက္ ေဟာၾကားညႊန္ျပထားေသာ တရားေတာ္မ်ားသည္ လူအမ်ားစု၏ ေန႔စဥ္ဘ၀မွ ေသြဖည္သြားလွ်င္ ဗုဒၶတရာေတာ္မ်ားကို နည္းမွန္လမ္းမွန္ျဖင့္ အသံုးခ်ရာ မေရာက္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္အသီးသီးတို႔၏ ဥာဏ္အႏု/အရင့္ကိုလိုက္၍ သစၥာေလးပါးတန္သူကို နိဗၺာန္ထိေအာင္ပို႔၍ သားမယားကို ခ်ီျမွင့္ေထာက္ပံ့ျခင္းသည္ ေကာင္းျမတ္လွသည္ဟုသာ သင့္ေတာ္သူ႔ကုိ မဂၤလာတရားေတာ္မွ်ျဖင့္သာ ေဟာေျပာညႊန္ျပထားျခင္းမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ေနရသည္ကို စာဖတ္သူမ်ားလည္း သတိထားမိၿပီးျဖစ္ေပမည္။ နိဂံုးခ်ဳပ္အာျဖင့္ဆိုရပါမူ ေရွးဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား မိန္႔ေတာ္မူသည့္အတိုင္း သာသနာ့၀န္ထမ္း ရွင္-ရဟန္းတို႔သည္ သာသနာ့၀န္ထုပ္မ်ား၊ သာသနာ့၀န္းစီးမ်ား မျဖစ္ၾကဖို႔လိုသည္။ ခ်ီးေျမွာက္ျခင္းႏွစ္မ်ိဳးရွိရာတြင္ ဓမၼတစ္မ်ိဳးတည္းျဖင့္သာ ခ်ီးေျမွာက္၍ အာမိသျဖင့္ မခ်ီးေျမွာက္လွ်င္ သာသနာေတာ္ ေရရွည္တည္တံ့ဖို႔မျဖစ္ႏိုင္သည္ကို သတိျပဳရေပမည္။ လူအမ်ားစုတို႔၏ ပညာသင္ၾကားရျခင္း၏ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းသည္ အဓိကအားျဖင့္ စား၊၀တ္၊ေနေရး အဆင္ေျပမႈအတြက္သာ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္မွသာလွ်င္ လိုရာပန္းတိုင္ အသီးသီးကို တစ္ဆင့္လွမ္းၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေရွးအခါက ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာေရးသည္ လူတို႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အတိုင္းတာတစ္ခုအထိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ ဘုန္းႀကီးသင္ေပးသည့္ ပညာေရးက အလုပ္ေလွ်ာက္လို႔မရပါဘူးဟု လူအခ်ိဳ႕၏ ေတြးဆခ်က္သည္ မွားသည္ဟု မဆိုသာေသာ္လည္း ပညာရပ္တစ္ခုေပၚ ထိုကဲ့သို႔ေကာက္ခ်က္ခ်ျခင္းမွာ မမွန္ႏိုင္ေပ။ ပညာ၏တန္ဖိုးမွာ ထုိထိုပညာရပ္ကို အသံုးခ်သူႏွင့္ ဘယ္လိုအသံုးခ်ရမည္ဆိုတာကို ညႊန္ျပသူတုိ႔သည္သာလွ်င္ အဓိက်ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အရာအားလံုးအေပၚ ေယာနိေသာမနသိကာရျဖင့္ သင့္တင့္စြာ ႏွလံုးသြင္း က်င့္ႀကံႏိုင္လွ်င္ ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ားသည္ ေန႔စဥ္လူေနမႈဘ၀အတြက္သာမက သံသရာခရီးမွ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ရာအတြက္ပါ အထူးေကာင္းမြန္ျပည့္စံုေသာ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားျဖစ္သည္ကုိ ကိုယ္တိုင္က်င့္သံုးသူမ်ာက ေထာက္ခံေပလိမ့္မည္။ အေနာ္ရထာ၊ သီရိဓမၼာေသာမင္းတို႔လို ထင္ရွားေသာသူမ်ားကလည္း သမိုင္းတြင္ သက္ေသခံခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ။


အရွင္ဥတၱမာနႏၵ (ေပရာေဒနိယတကၠသိုလ္)